Έφτασε η ώρα των Πράσινων στην Ευρώπη;

Άρθρο του Βαγγέλη Χωραφά

Μετά τις ευρωεκλογές του 2019 υπήρχε διάχυτη η άποψη ότι έφτασε η ώρα των Πράσινων στην Ευρώπη. Αυτή η άποψη ήταν αποτέλεσμα του καλύτερου εκλογικού αποτελέσματος που είχαν επιτύχει οι Πράσινοι στις ευρωεκλογές από το 1984 και μετά, καθώς και των ανοδικών τάσεων που εμφάνιζαν σε κάποιες χώρες.

ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΣΤΙΣ ΕΥΡΩΕΚΛΟΓΕΣ

Οι Πράσινοι μέσα από διάφορα σχήματα και ονομασίες έχουν λάβει μέρος στις ευρωεκλογές από το 1984 μέχρι το 2019. Η επιλογή των ευρωεκλογών, ως πεδίου ανάλυσης, προτιμάται παρά το γεγονός ότι θεωρούνται ως εκλογές μικρότερης σημασίας που δεν καταγράφουν ακριβώς τις εξελίξεις στα διάφορα κράτη. Καταγράφουν όμως καλύτερα τις συνολικές τάσεις στην ΕΕ. Τα αποτελέσματα τους ήταν: 1984: 4,61%, 1989: 5,79%, 1994: 4,06%, 1999: 7,67%, 2004: 5,74%, 2009: 7,47%, 2014: 6,66%, 2019: 9,85%. Ο μέσος όρος αυτών των αποτελεσμάτων είναι 6,48%.

Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι οι Πράσινοι είναι ένας μικρός πολιτικός χώρος με αυξομειώσεις στις επιδόσεις του.

Την ίδια περίοδο, ο μέσος όρος των αποτελεσμάτων της Αριστεράς διαμορφώθηκε στο 6,96% και της Σοσιαλδημοκρατίας στο 28,47%. Η Σοσιαλδημοκρατία βρίσκεται σε συνεχή πτωτική πορεία τα τελευταία 25 χρόνια, ενώ και η Αριστερά βρίσκεται σε πτώση μετά το 1991 και την κατάρρευση του Υπαρκτού Σοσιαλισμού.

Αυτός ο κεντροαριστερός χώρος των Πρασίνων, της Αριστεράς και της Σοσιαλδημοκρατίας είναι χώρος προς διεκδίκηση. Το ίδιο και ο παραδοσιακός χώρος του Κέντρου. Σε αυτούς τους χώρους, ίσως οι Πράσινοι να έχουν περισσότερες δυνατότητες ανάπτυξης, από την Αριστερά που είναι δομικά αδύναμη και τη Σοσιαλδημοκρατία που θα πρέπει να βρει τον τρόπο να σταματήσει την πτώση της.

ΟΙ ΠΡΑΣΙΝΟΙ ΤΟ 2020

Το 2020 υπήρξαν μία σειρά από εκλογές σε ευρωπαϊκές χώρες, χωρίς οι Πράσινοι να σημειώσουν κάποια εντυπωσιακή επιτυχία.

Στην Ιρλανδία, το Green Party έλαβε 7,12% στις βουλευτικές εκλογές της 8ης Φεβρουαρίου. Με το ποσοστό αυτό εισήλθε στον κυβερνητικό συνασπισμό με δύο κεντροδεξιά κόμματα, το Fianna Fail και το Fine Gael. Προς το παρόν, όλες οι μετρήσεις δείχνουν ότι υφίσταται την κυβερνητική φθορά.

Στο Μαυροβούνιο, το United Reform Action κέρδισε το 5,5% των ψήφων και εισήλθε σε κυβερνητικό συνασπισμό με τα κόμματα For the Future of Montenegro και Peace is Our Nation. Ο στόχος είναι να προωθηθούν οι διαδικασίες για να εισέλθει η χώρα στην ΕΕ.

Στην Κροατία το ORaH συμμετείχε στην Green-Left Coalition και κέρδισαν το 7% στις εκλογές της 5ης Ιουλίου, χωρίς οι Πράσινοι να εκλέξουν βουλευτή.

Στη Βόρεια Μακεδονία το DOM (Democratic Renewal of Macedonia) συμμετείχε στην εκλογική συμμαχία του πρωθυπουργού Ζόραν Ζάεφ και κέρδισε 2 έδρες από τις 120 του κοινοβουλίου.

Στη Γεωργία, στις εκλογές της 31ης Οκτωβρίου το Green Party of Georgia πήρε μόλις το 0,1% των ψήφων.

Στη Ρουμανία το Green Party πήρε 0,4% των ψήφων στις εκλογές της 6ης Δεκεμβρίου. Το PER (Ecologist Party of Romania) έλαβε το 1,33%, αλλά δεν έχει σχέσεις με τους Πράσινους στην Ευρώπη.

Οι Πράσινοι δεν διαθέτουν κόμματα-μέλη στη Λιθουανία, Σερβία και Σλοβακία στις οποίες διεξήχθησαν εκλογές το 2020. Οι απουσίες σε αυτές τις εκλογές, καθώς και οι αδυναμίες στη Ρουμανία και στη Γεωργία, δείχνουν ότι οι Πράσινοι έχουν μπροστά τους μακρύ δρόμο για να γίνουν μία πολιτική δύναμη με υπόσταση στην Ανατολική Ευρώπη.

ΟΙ ΠΡΑΣΙΝΟΙ ΤΟ 2021

Εκτός από τις γερμανικές εκλογές του Σεπτεμβρίου, οι οποίες αποτελούν το μεγάλο στοίχημα των Ευρωπαίων Πράσινων, το 2021 διεξήχθησαν εκλογές σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες.

Στην Πορτογαλία, στις προεδρικές εκλογές της 24ης Ιανουαρίου, ο κοινός υποψήφιος των Πράσινων και του ΚΚ Πορτογαλίας πήρε το 4,31% των ψήφων.

Στο Κοσσυφοπέδιο, στις εκλογές της 14ης Φεβρουαρίου το Green Party δεν έκανε τίποτα.

Στο Λιχτενστάιν στις εκλογές της 7ης Φεβρουαρίου το κόμμα των Σοσιαλδημοκρατών και των Πράσινων Green List, πήρε 12,87% και 3 έδρες.

Στην Ολλανδία στις εκλογές της 17ης Μαρτίου το GroenLinks έλαβε 5,2% και 8 έδρες, παρουσιάζοντας μεγάλη πτώση από το 2017 που είχε λάβει 9,1% και 14 έδρες.

Στην Καταλονία, στις εκλογές της 14ης Φεβρουαρίου το κόμμα Equo συμμετείχε στη συμμαχία En Comu Podem η οποία κέρδισε 6,9% των ψήφων και 8 έδρες.

Στη Βουλγαρία, στις εκλογές της 14ης Απριλίου, το Green Movement συμμετείχε στον εκλογικό συνασπισμό DB, μαζί με το δεξιό κόμμα DSB και έλαβαν 9,31% και 27 στις 240 έδρες.

Στην Αλβανία, στις εκλογές της 25ης Απριλίου το Green Party δεν συμμετείχε. Βρίσκεται σε κατάσταση μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας.

Στη Σκωτία, στις εκλογές της 6ης Μαΐου οι Greens έλαβαν 1,3% των ψήφων και 8 έδρες.

Στην Ουαλία, στις εκλογές της 6ης Μαΐου οι Greens έλαβαν 1,6% στις βουλευτικές εκλογές και 4,39% στις περιφερειακές εκλογές, χωρίς να κερδίσουν έδρα.

Στην Κύπρο, στις εκλογές της 23ης Μαΐου, το Κίνημα Οικολόγων έλαβε 4,41% και 3 έδρες, κέρδισε μία έδρα αλλά έχασε 0,4% των ψήφων.

ΤΟ ΤΕΣΤ ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΑΣ

Στις περιφερειακές εκλογές της 20ής και 27ης Ιουνίου, οι Πράσινοι δεν τα κατάφεραν. Δεν κέρδισαν καμμία περιφέρεια. Οι νίκες που είχαν το 2020 στις δημοτικές εκλογές δεν επαναλήφθηκαν στις περιφερειακές.

Σε όλες τις περιφέρειες κατέβηκαν με ψηφοδέλτια εκλογικών συμμαχιών με σχήματα της Αριστεράς και άλλων προοδευτικών δυνάμεων. Έλαβαν περίπου το 13,7% των ψήφων και εκτιμάται ότι η εκλογική τους απήχηση ήταν περίπου στο 9%.

Αντίθετα από ότι συνέβη στην Ιταλία και στην Ολλανδία, το Σοσιαλιστικό Κόμμα στη Γαλλία δεν συνετρίβη και διατήρησε τον έλεγχο των 5 περιφερειών που ήλεγχε από παλιά.

Η αποτυχία του Εμμανουέλ Μακρόν δείχνει ότι οι ψηφοφόροι αναζητούν μία αυθεντική κεντροαριστερή ηγεσία, αλλά είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν αυτό μπορεί να το παρέχουν οι Πράσινοι.

Το τεστ της Γαλλίας έδειξε ότι οι Πράσινοι θα πρέπει να αντιμετωπίσουν στις προεδρικές εκλογές του 2022, όχι μόνο τον Εμμανουέλ Μακρόν, αλλά και το Σοσιαλιστικό Κόμμα που φαίνεται να επιστρέφει.

Προς το παρόν, δεν μπορούν να συμβάλλουν σε μία πράσινη επανάσταση στον γαλλογερμανικό άξονα και να αλλάξουν το πολιτικό τοπίο στην ΕΕ.

ΥΠΑΡΧΕΙ ΤΟ ΠΡΑΣΙΝΟ ΚΥΜΑ;

Πολλά θα εξαρτηθούν από τις εκλογές στη Γερμανία τον ερχόμενο Οκτώβριο. Μέχρι σήμερα υπήρχαν πολλά ελπιδοφόρα στοιχεία για τους Πράσινους, ακόμα και η νίκη στις εκλογές.

Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι έχει ανοίξει η διαφορά από την CDU/CSU που φτάνει σε ποσοστά προτίμησης το 29% έναντι 20% των Πράσινων. Ωστόσο, όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοικτά.

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, μία νίκη των Πράσινων δεν θα άλλαζε τον γεωπολιτικό προσανατολισμό της Γερμανίας. Θα ακολουθούσαν τη φιλοατλαντική στρατηγική της Μέρκελ και θα βρίσκονταν σε αντίθεση με τη στρατηγική του Μακρόν για ευρωπαϊκή αυτονομία. Θα βρίσκονταν επίσης, κοντά στις θέσεις των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ για σκληρή στάση απέναντι στη Ρωσία και στην Κίνα, ενώ οι Μέρκελ και Μακρόν ψάχνουν διόδους προσέγγισης με τη Μόσχα. Σε οικονομικό επίπεδο πιθανόν να συμφωνούσαν στη χαλάρωση της σκληρής νεοφιλελεύθερης πολιτικής της ευρωζώνης. Σε ό,τι αφορά την Τουρκία, η αλλαγή στάσης σε σύγκριση με τη Μέρκελ, θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη, αλλά το ερώτημα είναι μέχρι πού μπορεί να φτάσει.

Αλλά ακόμη και αν οι Πράσινοι κερδίσουν στη Γερμανία, αυτό δεν σημαίνει ότι θα υπάρξει ένα «πράσινο τσουνάμι» στην Ευρώπη. Ίσως υπάρξουν κάποια καλύτερα εκλογικά αποτελέσματα για κάποια κόμματα, αλλά μέχρις εκεί.

Όπως έδειξαν και τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών, οι Πράσινοι έχουν δρόμο μπροστά τους για να σταθεροποιηθούν ως ένας χώρος μεσαίας πολιτικής δυναμικής.

Λόγω όμως του ότι προελαύνει ο «πράσινος καπιταλισμός» το ρεύμα των Πράσινων θα έχει την ευκαιρία να ακουστεί περισσότερο ο λόγος του και να συμμετάσχει σε διάφορα κυβερνητικά σχήματα.